nurullah aydın <nurullah@gazi.edu.tr>
Nurullah AYDIN
4 Nisan 2011-ANKARA
5 NİSAN 1946: ABD VE DOLMABAHÇE!
Türk-Amerikan ilişkilerinde dönüm noktaları olmuştur. Bunlardan biri de
bir ziyarettir.
Nasıl mı? Bakın; 1 Nisan 1946 günü: Missouri Zırhlısı Cebelitarık boğazını
geçerek Akdeniz’e girdi. Akdeniz’de savaş bitmişti. Amerikan
Savaş Donanmasının ünlü gemisi Missouri, Japon denizlerindeki görevini
bitirmiş, yeni bir göreve başlamıştı.
Yeni görevi: ABD de ölen Türkiye Büyükelçisi Münir Ertegün ün cenazesini
Türkiye ye taşımaktır. Bu olağanüstü bir görevdir. Büyükelçinin cenazesine
gösterilmesi gereken saygının sınırlarını oldukça aşıyordu. Zırhlının
Kaptanı Rascol H.Hillenkolt, ABD Başkanı Truman ın özel temsilcisi
Alexander Weddel, kaptan köşkünden Akdeniz i seyrediyordu.
Missouri, Akdeniz de hiçbir limana uğramadan hızla Ege sularına girdi.
Büyükelçi Münir Ertegün ün cenazesi büyük bir işi başarmıştı. Kendisinin
hayattayken böyle bir başarıya ulaşıp ulaşmak istemediği pek belli
değildi. Ancak İkinci Dünya Savaşından sonra ki ABD nin Orta Doğu
politikasında az bulunur bir bahane olmak özelliğini kazanmıştı.
Türkiye; İsmet İnönü nün Cumhurbaşkanlığında, Washington da ölen
Büyükelçisinin naaşını değil, Orta Doğuda at koşturmaya gelen bir
Amerikayı karşılamaya hazırlanıyordu.
Missouri; Ege sularını yararken, İstanbul da yol kenarlarındaki bütün
evler, bütün dükkanlar boyanıyordu. G evler doktorların gözetiminde sağlık
taramasından geçiriliyor, tramvaylar, otobüsler, taksiler yıkanıyordu.
Dostlara incelik olsun diye; Amerikan askerlerinden para alınmayacağı
gazetelerde duyuruluyordu. İstanbul un hem Valisi, hem Belediye Başkanı
Lütfi Kırdar Taksim Belediye gazinosunda vereceği şöleni durdurmak zorunda
kaldı. Çünkü Amerikalı dostları için gazino yeterli büyüklükte değildi.
Ankara dan gelen emir kesindi, Dolmabahçe Sarayı açılacaktı.(Atatürk ün
ölümünden sonra ilk aziz hatıratı da böylece Amerikalılara çiğnettirildi)
Esnafa; para vermek istemeyen askerleri zorlamamalarını masrafların
Hükümetçe karşılanacağı bildirildi. Yoksul mahallelerin elektriklerinden
kısıntı yapılarak; Taksim Alanına kocaman ampullerle aydınlatılan Missouri
resmi yapılarak Wellcome Missouri asıldı, aynı mahya Kızkulesine de
yapıldı. Artık hoşgeldin ABD hazırlıkları tamamdı.
5 Nisan 1946 cuma sabahı Missouri Savaş Gemisi Dolmabahçe Sarayının önüne
demir attı. Sanki İstanbul u işgal eden düşman donanması hiç İstanbul dan
ayrılmamış gibiydi. Büyükelçinin ölümü nedeniyle yaslı bir gün olması
gerekirken, ortalık bayram yerine döndürülmüştü. Büyükelçinin cenazesi
gemiden indirilip, hızla uzaklaştırıldı.
ABD Başkanı Truman ın temsilcisi Alexander Weddel ve yardımcıları
Dolmabahçe Sarayında ağırlanıp yatırıldı. Ertesi gün Ankara ya törenle
uğurlandı.
Bu ara İstanbul sokaklarında halk büyük bir şaşkınlık içinde, başıboş ve
sarhoş dolaşan Amerikan askerlerine baka kalmıştı. Cumhurbaşkanı İsmet
İnönü ve Hükümetin emriyle, barlar, kulüpler, lokantalar ve tüm işyerleri;
sarhoş ABD Askerlerini ağırlamak için ellerinden geleni yapıyor. Sarhoş
ABD askerleri güpegündüz kadınlara, genç kızlara sarkıntılık ediyor ancak
hükümetten alınan emir gereği kesinlikle misafir askerlere dokunulmuyordu.
İki gün içinde İstanbul büyük şaşkınlık ve yangın yerine dönmüştü.
Gelenler dost muydu, düşman mı? Hükümet, basın onlardan yana idi. Bir
avuç aydın karşı koymaya çalıştığında Vatan Haini damgasını yiyordu. Bu
arada Türkiye de bir efsane haline gelen Yavuz Zırhlısı, getirilip
Missouri Savaş Gemisinin yanına konuldu. Türk Halkının beyninde koca YAVUZ
birdenbire, Missouri nin yanında küçücük kalmıştı. Sanki Bebelere adı
verilen, Türkülerin kahramanı YAVUZ artık o eski YAVUZ değildi.
Alexander Weddel, Ankara da Devlet Başkanı gibi karşılandı. Milli Şef
İsmet İnönü Çankaya Köşkünde ağırladığı misafirinin bütün isteklerinin
yerine getirilmesi için, Türk-Amerikan Dostluğu için gerekenin
yapılacağını Türk Halkına duyurdu. Artık bu yeni dostluğun adı Demokrasi
idi. O günün büyük gazeteleri Vatan ve Cumhuriyet Gazetelerinde boy boy
manşetlerle Demokrasi, Özgürlük anlatma yarışına girdiler. Çünkü onlara
göre Halkın çoğunluğu Demokrasinin ne olduğunu bilmiyordu. Büyük
kentlerden köylere gidene kadar Demokrasi artık Demirkrat olup çıkmıştı.
VE 9 Nisan 1946 günü Dolmabahçe Sarayı önüne demirlettirilerek başlatılan
TÜRK-ABD Dostluğu nun abidesi Missouri Savaş Gemisi; arkasında biraz
frengi, biraz Amerikan sigarası, biraz dolar, biraz demokrasi, biraz
özgürlük bırakarak İstanbul dan ayrıldı!
Sonrası mı? Sonrası aslaaaaaa geçmişe mazi denilemez.
Çünkü geçmiş geleceğin aynasıdır. Ve işte bugünler!
GüNüN SöZü: olumsuz düşüncelerden sıyrılmaya bak, cesaret bulursun.
4 Nisan 2011-ANKARA
5 NİSAN 1946: ABD VE DOLMABAHÇE!
Türk-Amerikan ilişkilerinde dönüm noktaları olmuştur. Bunlardan biri de
bir ziyarettir.
Nasıl mı? Bakın; 1 Nisan 1946 günü: Missouri Zırhlısı Cebelitarık boğazını
geçerek Akdeniz’e girdi. Akdeniz’de savaş bitmişti. Amerikan
Savaş Donanmasının ünlü gemisi Missouri, Japon denizlerindeki görevini
bitirmiş, yeni bir göreve başlamıştı.
Yeni görevi: ABD’de ölen Türkiye Büyükelçisi Münir Ertegün’ün
cenazesini Türkiye’ye taşımaktır. Bu olağanüstü bir görevdir.
Büyükelçinin cenazesine gösterilmesi gereken saygının sınırlarını oldukça
aşıyordu. Zırhlının Kaptanı Rascol H.Hillenkolt, ABD Başkanı
Truman’ın özel temsilcisi Alexander Weddel, kaptan köşkünden
Akdeniz’i seyrediyordu.
Missouri, Akdeniz’de hiçbir limana uğramadan hızla Ege sularına
girdi. Büyükelçi Münir Ertegün’ün cenazesi büyük bir işi başarmıştı.
Kendisinin hayattayken böyle bir başarıya ulaşıp ulaşmak istemediği pek
belli değildi. Ancak İkinci Dünya Savaşından sonra ki ABD’nin Orta
Doğu politikasında az bulunur bir bahane olmak özelliğini kazanmıştı.
Türkiye; İsmet İnönü nün Cumhurbaşkanlığında, Washington da ölen
Büyükelçisinin naaşını değil, Orta Doğuda at koşturmaya gelen bir
Amerikayı karşılamaya hazırlanıyordu.
Missouri; Ege sularını yararken, İstanbul da yol kenarlarındaki bütün
evler, bütün dükkanlar boyanıyordu. G...evler doktorların gözetiminde
sağlık taramasından geçiriliyor, tramvaylar, otobüsler, taksiler
yıkanıyordu. Dostlara incelik olsun diye; Amerikan askerlerinden para
alınmayacağı gazetelerde duyuruluyordu. İstanbul’un hem Valisi, hem
Belediye Başkanı Lütfi Kırdar Taksim Belediye gazinosunda vereceği şöleni
durdurmak zorunda kaldı. Çünkü Amerikalı dostları için gazino yeterli
büyüklükte değildi. Ankara’dan gelen emir kesindi, Dolmabahçe Sarayı
açılacaktı.(Atatürk’ün ölümünden sonra ilk aziz hatıratı da böylece
Amerikalılara çiğnettirildi.).
Esnafa; para vermek istemeyen askerleri zorlamamalarını masrafların
Hükümetçe karşılanacağı bildirildi. Yoksul mahallelerin elektriklerinden
kısıntı yapılarak; Taksim Alanına kocaman ampullerle aydınlatılan Missouri
resmi yapılarak Wellcome Missouri asıldı, aynı mahya Kızkulesi’ne de
yapıldı. Artık hoşgeldin ABD hazırlıkları tamamdı.
5 Nisan 1946 cuma sabahı Missouri Savaş Gemisi Dolmabahçe Sarayının önüne
demir attı. Sanki İstanbul’u işgal eden düşman donanması hiç
İstanbul’dan ayrılmamış gibiydi. Büyükelçinin ölümü nedeniyle yaslı
bir gün olması gerekirken, ortalık bayram yerine döndürülmüştü. Tüm bu
hengamede Büyükelçinin cenazesi gemiden indirilip, hızla uzaklaştırıldı.
ABD Başkanı Truman’ın temsilcisi Alexander Weddel ve yardımcıları
Dolmabahçe Sarayında ağırlanıp yatırıldı. Ertesi gün Ankara ya törenle
uğurlandı.
Bu ara İstanbul sokaklarında halk büyük bir şaşkınlık içinde, başıboş ve
sarhoş dolaşan Amerikan askerlerine baka kalmıştı. Cumhurbaşkanı İsmet
İnönü ve Hükümetin emriyle, barlar, kulüpler, lokantalar ve tüm işyerleri;
sarhoş ABD Askerlerini ağırlamak için ellerinden geleni yapıyor. Sarhoş
ABD askerleri güpegündüz kadınlara, genç kızlara sarkıntılık ediyor ancak
hükümetten alınan emir gereği kesinlikle misafir askerlere dokunulmuyordu.
İki gün içinde İstanbul büyük şaşkınlık ve yangın yerine dönmüştü.
Gelenler dost muydu, düşman mı?.. Hükümet, basın onlardan yana idi. Bir
avuç aydın karşı koymaya çalıştığında Vatan Haini damgasını yiyordu. Bu
arada Türkiye de bir efsane haline gelen Yavuz Zırhlısı, getirilip
Missouri Savaş Gemisinin yanına konuldu. Türk Halkının beyninde koca YAVUZ
birdenbire, Missouri nin yanında küçücük kalmıştı. Sanki Bebelere adı
verilen, Türkülerin kahramanı YAVUZ artık o eski YAVUZ değildi.
Alexander Weddel, Ankara da Devlet Başkanı gibi karşılandı. Milli Şef
İsmet İnönü Çankaya Köşkünde ağırladığı misafirinin bütün isteklerinin
yerine getirilmesi için, Türk-Amerikan Dostluğu için gerekenin
yapılacağını Türk Halkına duyurdu. Artık bu yeni dostluğun adı Demokrasi
idi. O günün büyük gazeteleri Vatan ve Cumhuriyet Gazetelerinde boy boy
manşetlerle Demokrasi, Özgürlük anlatma yarışına girdiler. Çünkü onlara
göre Halkın çoğunluğu Demokrasinin ne olduğunu bilmiyordu. Büyük
kentlerden köylere gidene kadar Demokrasi artık Demirkrat olup çıkmıştı.
VE 9 Nisan 1946 günü Dolmabahçe Sarayı önüne demirlettirilerek başlatılan
TÜRK-ABD Dostluğu’nun abidesi Missouri Savaş Gemisi; arkasında biraz
frengi, biraz Amerikan sigarası, biraz dolar, biraz demokrasi, biraz
özgürlük bırakarak İstanbul’dan ayrıldı!
Sonrası mı?.....Sonrası....aslaaaaaa geçmişe mazi denilemez.
Çünkü geçmiş geleceğin aynasıdır. Ve işte bugünler !
GüNüN SöZü: olumsuz düşüncelerden sıyrılmaya bak, cesaret bulursun.
--
Bu mesajı şu gruba üye olduğunuz için aldınız:
Google Grupları "pınarslayt" grubu.
İlginc buldugunuz POWER-POİNT (SLAYT-PPS) yayinlandigi gruptur. Sizinde paylasacaginiz slaytlar varsa gonderin. mutlaka eki slayt olsun
*Herkese açık web sitesi*
http://groups.google.com/group/pnarslayt
*E-posta*
pnarslayt@googlegroups.com
kaliteli slayt grubu
Daha fazla seçenek için, http://groups.google.com/group/pnarslayt?hl=tr
adresinde bu grubu ziyaret edin
