Maden Sektörü 2010 Yılı İhracatının Değerlendirilmesi
Ülkemizin karmaşık jeolojik ve tektonik yapısı çok çeşitli maden yataklarının bulunmasına olanak sağlamış-tır. Günümüzde dünyada yaklaşık 90 çeşit madenin üretimi yapılmaktayken ülkemizde 60 civarında maden türünde üretim yapılmaktadır. MTA verilerine göre, dünyada 132 ülke arasında toplam maden üretim değeri itibarıyla 28’inci sırada yer alan ülkemiz, maden çeşitliliği açısından ise 10’uncu sırada bulunmaktadır. Başta endüstriyel ham maddeler olmak üzere, bazı metalik madenler, linyit ve jeotermal kaynaklar gibi enerji ham maddeleri açısından ülkemiz zengindir. Ancak birkaç maden dışında dünya ölçeğindeki rezervlerimiz kısıtlıdır.
Ülkemiz 50 çeşit madende kısmen yeterli kaynaklara sahipken, 27 maden ve mineralin günümüzde bilinen rezervleri ve kaliteleri ekonomik madencilik için yetersizdir. Ülkemizin, maden kaynakları ve çeşitliliği bakımından kendi kendine kısmen yeterli olan ülkeler arasında yer aldığı söylenebilir.
2010 yılında 113.6 milyar dolara ulaşan ülkemiz toplam ihracatından %3,2 pay alan madencilik sektörü ihracatı, bir önceki yıla göre % 46 artışla 3.6 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. 2010 hedefi 3.0 milyar dolar olarak belirlenen maden ihracatımızın büyük oranda artış göstererek 3.6 milyar dolara çıkması ihracatçımızı umutlandırmış ve 2011 hedefi 4.7 milyar dolar olarak belirlenmiştir.
2010 yılında ülkemizin en fazla ihraç ettiği maden ürün grupları arasında Doğal Taşlar 1.5 milyar dolar ile ilk sırada yer almaktadır. Doğal Taşlar ürün grubunu, 1.3 milyar dolar ile Metalik Cevherler, 590.5 milyon dolar ile Endüstriyel Mineraller ve 193 milyon dolar ile Ferro Alyajlar ve diğer maden ürünleri ihracatı takip etmektedir.
2010 Yılı Maden İhracatının Dağılımı
Doğal Taşlar % 43
Metalik Cevherler % 36
Endüstriyel Mineraller % 16
Ferro Alyajlar Ve Diğer Maden Ürünleri % 5
Bu dönemde, İşlenmiş Mermer 1.3 milyon ton ve 651.4 milyon dolarla en fazla ihraç edilen ürün olurken, Bakır Cevherleri 423 bin ton ve 492.4 milyon dolarla ikinci, Krom Cevherleri 2.2 milyon ton ve 476 milyon dolarla üçüncü, Yarı İşlenmiş Mermer Traverten 2.4 milyon ton ve 371 milyon dolarla dördüncü, Mermer Traverten Ham Blok 2.3 milyon ton ve 364 milyon dolarla beşinci sırada yer almıştır.
Madencilik sektörümüz ihracatında diğer önemli ihraç ürünlerimiz ise, Çinko Cevherleri (194.6 milyon dolar), Tabii Boratlar ve Konsantreleri (167.7 milyon dolar), İşlenmiş Traverten (122.7 milyon dolar), Feldspat (106.1 milyon dolar) ve Ferrokrom (93.2 milyon dolar) olarak sıralanmaktadır.
Maden ürünleri ihracatında, ülke grubu bazında, 1.7 milyar dolar ve %48 payla Çin Halk Cumhuriyeti, Hindistan, Tayvan, Japonya gibi ülkelerin yer aldığı Diğer Asya ülkelerinin ağırlığı görülmektedir. Diğer Asya ülkelerini 844.7 milyon dolar ve % 23.1 payla Avrupa Birliği ülkeleri izlemektedir. Kuzey Amerika ülkeleri grubu 323 milyon dolar ve %8.8 payla üçüncü, Yakın Orta Doğu Asya 300 milyon dolar ve %8 payla dördüncü ve Diğer Avrupa ülkeleri 227.4 milyon dolar ve % 6.2 payla beşinci sırada yer almaktadır. Madencilik ürünleri ihracatının gerçekleştirildiği önemli ülkeler arasında, Çin Halk Cumhuriyeti 1.5 milyar dolarla ilk sırada yer alırken, bu ülkeye olan ihracatımızda, bir önceki döneme göre, miktarda % 43.5, değerde % 57.8 oranında artış kaydedilmiştir.
Çin’i sırasıyla, 271.3 milyon dolarla ABD (%20.9 artış), 111 milyon dolarla Belçika (%126 artış), 106 milyon dolarla Bulgaristan (%336.3 artış) ve 99.4 milyon dolarla İtalya (%30.5 artış) takip etmektedir. Hindistan, Irak, Almanya, Rusya Federasyonu ve Hollanda madencilik ürünleri ihracatımızın yapıldığı diğer önemli ülkeler olmuşlardır.
2010 Yılı Maden İhracatımızda ilk 10 ülke
1 Çin Halk Cumhuriyeti % 42
2 Amerika Birleşik Dev. % 7
3 Belçika % 3
4 Bulgaristan % 3
5 İtalya % 3
6 Hindistan % 3
7 Irak % 2
8 Almanya % 2
9 Rusya Federasyonu % 2
10 Hollanda % 2
11 Diğerleri % 31
Doğaltaşlar
2010 yılında Doğal Taş sektörümüzde, değerde %26.4 oranında artışla 1.57 milyar dolar, miktarda da % 32.9 artış ile 6.6 milyon ton ihracat gerçekleştirilmiştir. Sözkonusu dönemde, ülkeler bazında doğal taşihracatımıza bakıldığında ise ilk beşi Çin Halk Cumhuriyeti (596 milyon dolar, %68.6 artış), ABD (218.8 milyon dolar, %5.25 artış), Irak (71.7 milyon dolar, %116.7 artış), İngiltere (47.8 milyon dolar, %6.45 azalış) ve Suudi Arabistan (45.8 milyon dolar, % 5.45 artış) oluşturmuştur.
Söz konusu ülkelerin en çok ihraç ettikleri ürünler ise; Çin Halk Cumhuriyeti’nin 302.4 milyon dolarla Yarı İşlenmiş Mermer ve Traverten, Amerika Birleşik Devletleri’nin 154.1 milyon dolarla İşlenmiş Mermer, Irak’ın 67.9 milyon dolarla İşlenmiş Mermer, İngiltere’nin 38 milyon dolarla İşlenmiş Mermer, Suudi Arabistan’ın 44.4 milyon dolarla İşlenmiş Mermer olarak sıralanmaktadır.
2010 Yılı Doğal Taş İhracatının Dağılımı (2010 yılı ihracatı yapılan doğal taş ürünlerinin toplam maden ihracatı içindeki payı)
Mermer Traverten-Ham % 9.9
Mermer Traverten-Yarı İşlenmiş % 10.1
İşlenmiş Mermer % 17.8
Diğerleri % 4.9
2010 yılında Doğal Taş ihracatımızda değer artışı bakımından dikkat çeken ülkeler, Kırgızistan (% 593), Slovenya (% 282), Makedonya (% 166), Tunus (%132), Irak (%117), Cezayir (%103), Ürdün (%93), İsviçre (%87) olarak sıralanmaktadır. Bu gelişmeler, söz konusu ülkelerin yapı sektöründe yaşanan gelişmelerle paralellik göstermektedir.
2010 Yılı Doğal Taş İhracatımızda İlk 10 Ülke
Çin Halk Cumhuriyeti % 38
Amerika Birleşik Dev. % 14
Fransa % 4
İngiltere % 3
Suudi Arabistan % 3
Hindistan % 3
Irak % 3
Kanada % 3
Libya % 2
İsrail % 2
Diğerleri % 25
İstanbul Maden İhracatçıları Birliği 2010 Faaliyet Raporundan...
