http://haberanaliz.net/news-turkiye%E2%80%99de-arabuluculuk…
Türkiye'de Arabuluculuk müessesesi ve toplumdaki karşılığı
Mersinli Avukat Burak Canlı ve Çağatay Arıkan ile Av. Burak Canlı'nın ofisinde buluştuk.
Bilindiği üzere Hukuk sistemi zor günler yaşıyor. Adalet çok sayıda dosya ve dava nedeniyle agır aksak ilerliyor. İşte böyle bir ortamda Ülkemizde Adalet sistemine yeni bir dal getirildi. Bu dalın adı ARABULUCULK… Kısacası artık insanlarımız sosyal uyuşmazlıklarda ve her tür mahkeme konusu olacak işlerde birden bire gidip dava açmayacak oluşan bu ARABULUCULUK müessesesi ile dertlerini çözmeye çalışacaklar. İşte yeni bir olay olduğu için, halkımızın bilgilenmesi ve bu işin aslını öğrenmesi amacıyla bugün iki genç Avukat arkadaşımızı ziyaret ettik.
Biz sorduk onlar cevapladılar.
Soru: ARABULUCULUK nedir?
Cevap: Arabuluculuk, hukuk sistemi gelişmiş ülkelerde yaygın olarak kullanılan bir "Alternatif uyuşmazlık çözümü" (ADR) yöntemidir. Arabuluculuk; tarafların içinde bulundukları uyuşmazlığı tarafsız bir üçüncü kişi yardımı ile mahkemeye gitmeden ya da mahkeme yönlendirmesiyle çözmelerinde kullanabilecekleri bir yöntemdir. Esnek ve etkili oluşu arabuluculuğun iş yaşamı, aile, okul ve hatta milletler arası uyuşmazlıklarda bile uyuşmazlığın taraflarını doğru noktada buluşturan bir uyuşmazlık çözüm yöntemi olmasını sağlamıştır. Aralarındaki uyuşmazlığı, kendi istekleriyle ya da bir mahkemenin önerisi ile arabulucunun eşliğinde çözmeye karar veren taraflar, uyuşmazlık konusunu arabulucuya ileterek, tamamen tarafsız, ön yargı ve yargıdan uzak bir arabulucu eşliğinde, sorunlarını tartışma ve kendileri için en iyi çözümü, bulma fırsatı elde ederler.
Soru: Arabuluculuk TÜRLERİ nelerdir?
Cevap: Arabuluculuk tarafların kendi çözümlerine bulmalarına yardımcı olan kolaylaştırıcı arabuluculuk (facilitative mediation) şeklinde olabileceği gibi, bazı durumlarda arabulucunun uygun bir çözüme dair önerilerde bulunabileceği değerlendirici arabuluculuk (evaluative mediation) şeklinde de gerçekleşebilir. Kolaylaştırıcı arabuluculukta arabulucu tarafları yönlendirmez, tavsiyede bulunmaz, hakim ya da hakem gibi karar vermez. Çözüm bulucu arabuluculukta arabulucu tarafların görmediği hususları onlara göstermeye çalışır[1]. Manipüle edici arabuluculukta ise arabulucu tarafların kaynağını artırabileceği gibi, bazı konularda ödül ve ceza verme uygulamasına girişebilir.
Soru: Arabuluculuk Sürecinin İşleyişi nasıldır?
Cevap: Arabulucu taraflar arasındaki diyaloğu geliştirmek ve açmak için birçok teknik kullanır. Arabulucu çoğunlukla tarafların birbirlerini daha iyi anlamalarını sağlayacak ama yönlendirici olmayan sorular yöneltir. Arabuluculuğun başarısı tarafların anlaşmaya yönelik niyetleri kadar arabulucunun yeteneğine ve aldığı eğitime bağlıdır. Arabuluculuk müzakereleri aksi kararlaştırılmadıkça gizlidir. Arabuluculuk sırasında görüşülenler ne taraflarca ne de arabulucu tarafından açıklanabilir. Arabuluculuk sürecinin anlaşmazlık ile sonuçlanması halinde, müzakerelerde elde edilen bilgi ve belgeler daha sonra açılması muhtemel bir davada delil olarak kullanılamaz. Taraflar arabuluculuğa gitmeye zorlanamaz. Taraflar arabuluculuk sürecine bizzat katılabilecekleri gibi avukatları aracılığıyla da kendilerini temsil ettirebilirler. Avukatların arabuluculuk sürecinde taraf vekili olarak üstlenebilecekleri roller taraf müzakereciliği ve danışmanlığıdı. Taraflar, eğitimli bir arabulucu eşliğinde kendilerini rahatça ifade etme imkânı bulurlar. Böylece, iletişim eksikliğinden kaynaklanan yanlış anlaşılmaların da ortadan kaldırıldığı bir süreç yaşanır. Arabulucunun mesleki becerileri, görünürdeki sorunlardan çok, tarafların gerçek ilgilerini ortaya çıkarmakta kullanılır. Böylece birbirini daha iyi anlayan taraflar, gelecekteki pozisyonlarını daha doğru alma imkânı bulurlar. İsteklerin ve ilgilerin netleştiği arabuluculuk sürecinde karşılıklı çözüm önerilerinin müzakeresi ile mahkemede ulaşılması hayal bile edilemeyecek etkili ve tarafların menfaatlerini tatmin eden anlaşmalara ulaşmak mümkün olmaktadır. Arabuluculuğun bu özelliği, tarafların arabuluculuk sonucunda varılan anlamalara kanun zoruyla değil gönüllü olarak uymalarını sağlamaktadır. Arabuluculuk gücünü; gelecek odaklı olmasından ve sürecinin sonunda tarafların çoğunlukla ilişkilerini devam ettirmesinden, mutluluk ve barış sağlamasından alır. Mahkemede yapılan yargılamada, tarafların haklı olup olmadıklarına geçmişteki olaylar ve buna uygun hukuk kuralları tartışılarak karar verilir. Mahkemelerin verdiği karar çoğunlukla haklı görülen tarafı bile tam manasıyla tatmin etmez. Uzun ve stresli yargılama süreci, tarafların gelecekte tekrar ilişki kurmalarını da büyük olasılıkla imkânsız hale getirmiştir. Arabuluculuğun en önemli avantajı; taraflara, geçmişteki sorunlardan sıyrılarak geleceği, bir daha aynı sorunların yaşanmasını önleyecek şekilde planlama imkânı vermesidir. Bununla birlikte arabuluculuk süreci maddi hukuktan bağımsız değildir. Özellikle bir tarafın birden fazla kişiden oluşması halinde bunların birlikte hareket etmek zorunda olup olmadıkları, maddi hukuktan kaynaklanan nedenlerle dava arkadaşlığı kurallarına paralel olarak belirlenir
Soru: Arabuluculuğun Tarihi geçmişi nedir?
Cevap: Arabuluculuk bir faaliyet olarak çok eski zamanlara dayanmaktadır. Tarihçiler ilk kez Fenike'de resmi olarak ise Babylon'da kullandığını kabul etmektedirler. Uygulama Antik Yunanistan'da aile arabuluculuğu dışında bir arabuluculuk türü olan proxenetas arabulucukluk olarak biliniyordu. Arabuluculuk daha sonra Antik Roma'da, Roma hukukundan başlayarak, özellikle Justinianus ile birlikte tanınmıştır. Romalılar, arabulucuları internuncius, medium, intercessor, philantropus, interpolator, conciliator, interlocutor, interpres ve mediator olarak çok çeşitli isimler altında ifade etmişlerdir. Bazı kültürler arabulucuları kutsal şahsiyetler, saygı değer kişilikler, akil adamlar olarak kabul etmişlerdir. Bazı barışçıl toplulukların üyeleri yerel uyuşmazlıkları, sık sık yerel liderler ya da akil adamların önce götürerek çözüme kavuşturmaya çalışırlardı[10]. Bu barışçıl yöntem çatışmaların çözümünde özellikle Konfiçyüsçü ve Budist topluluklarda yaygın olarak kabul görmüştür.
Soru: Türkiye'de durum nedir?
Cevap: Türkiye'de arabuluculuk, 22.06.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu (HUAK) ile bir "alternatif uyuşmazlık çözümü" yolu olarak uygulanmaya başlamıştır. 6325 sayılı Kanunla yeni bir serbest meslek ihdas edilmiş ve arabuluculuk mesleğini icra edecek kişilere "arabulucu" unvanını kullanma yetkisi tanınmıştır.
Soru: Arabuluculuk müessesesinin Kullanım Alanları nelerdir?
Cevap: Uyuşmazlık çözümüne ek olarak arabuluculuk, sözleşme müzakere sürecinin kolaylaştırılmasında olduğu gibi, anlaşmazlıkları önleme aracı olarak işlev görebilir. Hükümetler arabuluculuğu politikaları hakkında paydaşları bilgilendirme yöntemi olarak kullanabilirler. Arabuluculuk pek çok alandaki anlaşmazlıklar için geçerli bir yöntemdir:
Aile Uyuşmazlıkları:
Evlilik öncesi yapılan anlaşmalar
Mali ya da aile bütçesine ilişkin anlaşmazlıklar
Ayrılık
Boşanma
Nafaka
Ebeveynlik planlaması (velayet ve ziyaret düzeni)
Yaşlı bakımı
Aile işletmeleri
Yetişkin - kardeş çatışmaları
Ebeveyn - yetişkin çocuk çatışmaları
Gayrimenkullere ilişkin uyuşmazlıklar
İş (Hukuku) Uyuşmazlıkları:
Haksız fesih
Ayrımcılık
Taciz
İşçi mağduriyetleri / şikayetleri
İşçiler arasındaki huzursuzluklar
Kamusal uyuşmazlıklar:
Çevre
Arazi kullanımı
Ticari Uyuşmazlıklar:
Ev sahibi / kiracı
İnşaatçı / müteahhit - Emlakçı / ev sahibi
Sözleşmeler
Tıbbi kötü uygulama
Zarar-ziyan
Ortaklıklar
Diğer Uyuşmazlıklar:
Okulda yaşanan çatışmalar
Şiddet önleme
Mağdur-Fail Arabuluculuğu
Kar amacı gütmeyen kuruluşlardaki uyuşmazlıklar
İnanç topluluklarında yaşanan uyuşmazlıklar.
Soru: Arabuluculuğun Alternatifleri var mıdır?
Cevap: Arabuluculuk, uyuşmazlıkların çözümünde başvurulan yollardan sadece birisidir. Ekonomik olması, sürecin gizli yürütülmesi, esnek yapısı diğer çekişmeli çözüm yollarından ayrılmasını sağlar. Taraflarından ve içinde bulunulan uyuşmazlığın kendine has yapısından kaynaklanan nedenlerle bütün uyuşmazlıkların arabuluculuğa uygun olduğu söylenemez. Farklı ihtiyaçlara cevap verebilmesi nedeniyle arabuluculuğun bazı alternatifleri vardır:
Uzlaşma
Tarafsız ön değerlendirme
Tahkim
Mekik Diplomasisi
Dava
Soru: Şu anda elinizde bu amaçla herhangi bir dosya var mı, sayı belli mi, yada kamu oyu bunu ne derece biliyor?
Cevap: Çok sayıda dosya mevcut... Kamuoyu öğrendikçe bizlere geliyor.
Soru: Karşılaştığınız güçlükler nedir?
Cevap: Henüz yeni bir müessese olduğundan ufak tefek icraatlarda kargaşa olabiliyor. Yalnız Gerek arabuluculuk daire başkanlığımız gerekse meslek örgütü olan derneğimiz bu hususta etkin çalışma yapıyorlar. Biz vatandaşlarımıza her uyuşmazlık ve olayda Adliyeleri ve mahkemeleri kitlememelerini, Arabuluculuk dediğimiz bu müesseseye başvurmalarını tavsiye ederiz. Hem zaman tasarrufu hem maddi tasarruf etmiş olurlar. Çünkü arabulucuların hazırladığı tutanaklar mahkemeler tarafından ücretsiz şerh edilmekle mahkeme hükmü niteliği kazanır.
Bu mesajı şu gruba üye olduğunuz için aldınız:
Google Grupları "pınarslayt" grubu.
İlginc buldugunuz POWER-POİNT (SLAYT-PPS) yayinlandigi gruptur. Sizinde paylasacaginiz slaytlar varsa gonderin. mutlaka eki slayt olsun
*Herkese açık web sitesi*
http://groups.google.com/group/pnarslayt
*E-posta*
pnarslayt@googlegroups.com
kaliteli slayt grubu
Daha fazla seçenek için, http://groups.google.com/group/pnarslayt?hl=tr
adresinde bu grubu ziyaret edin
---
Bu iletiyi Google Grupları'ndaki "pınarslayt" grubuna abone olduğunuz için aldınız.
Bu grubun aboneliğinden çıkmak ve bu gruptan artık e-posta almamak için pnarslayt+unsubscribe@googlegroups.com adresine e-posta gönderin.
Daha fazla seçenek için https://groups.google.com/d/optout adresini ziyaret edin.
