İZLENİMLER...
Necati Yıldız
www.habermaden.com dan alınmıştır.
--------------------------------------------------------------------------------
2004 yılında 5177 sayılı Kanun yasalaştıktan sonra katıldığım bir panelde “çıkan yasa madenciliğin sorunlarını çözecek mi?” diye bir soru sorulmuştu. “1985 yılında 3213 sayılı Maden Kanunu çıktıktan hemen sonra yeni bir çalışma başlatılmış, yaklaşık 20 yıl sonra çalışma 5177 sayılı yasa olarak sonuçlanmıştı. 2005 yılında yeni bir yasa çalışmasına başlar, 2025’de de onu tamamlarız” demiştim. Başlangıç konusunda yanılmamışım da sonuçta 15 yıllık bir hata yapmışım.
TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Alt Komisyonu’nda Maden Kanunu Tasarısı görüşüldü. Bu yazı, Tasarı ile ilgili benim görüş ve gözlemlerimi içermekte olup, yazdıklarıma kimse katılmak zorunda değildir.
Masanın “İdare” tarafının; “sektörün güçsüz, bir araya gelemeyeceğini, birlik beraberlik içinde olamayacaklarını, her kafadan bir ses çıkacağını, sektörü temsil edenlerle büyük firmaların öncelikle kendilerini düşündüklerinin” farkında olduklarını gözledim. İtiraf etmem gerekirse 5177 sayılı Kanun çalışmalarında MİGEM’de görev yaptığım sürede de benzer şeyler yaşanmıştı. O dönemde de sektör sorunlarını ve çözüm önerilerini ortaya koyamamış olmasına karşın, İdare “sektöre rağmen” madenciliğin sorunlarının çözümlenmesi amaç edinmişti.
Web sayfasındaki 28.Ocak.2009 tarihli “Ne Olacak Şimdi?” başlıklı yazıda bazı önerilerim olmuş, yazıyı; “Madencilerin iyi düşünmesi gerekir. Eğer yeni bir düzenleme yapılırsa madenciler bu günleri de mum ışığı ile arayacaklardır. “ diye bitirmiştim. Neyse geçmişte yazdıklarımı bir kenara bırakayım, merak edenler okur. Buradan Alt Komisyonda yapılan çalışmalarla ilgili özet bilgi ve görüşlerimi iletmek istiyorum.
Tasarıda II.Grub ikiye ayrılıyor; II(a)Kalsit, dolomit, kalker, granit, andezit, bazalt gibi kayaçlardan agrega, mıcır veya öğütülerek kullanılacak kayaçlar, bunlara doğrudan “İşletme Ruhsatı” verilecektir. II(b)Mermer, tarveten, granit, andezit, bazalt gibi blok olarak üretilen taşlar ile dekoratif amaçla kullanılan doğal taşlara da “Arama” ve sonrası “İşletme” ruhsatı verilmesi öngörülmüştür. Yanlış yazmadım granit, andezit, bazalt her iki grupta da yer almış. Bu düzenlemenin neden yapıldığını anlamış değilim ama bir gerçek var ki bu gruplandırmanın uygulanır yanının olmadığıdır. İdarenin amacı II(a) grubu madenleri daha sonra il özel idarelerine vermek ise bir önerim olacak, II.Grubu hiç ayırmayın, grubun tamamını il özel idarelerine verin. Hiç değilse madenciler sıkıntı çekse bile İdare rahat edecektir.
Kanun Tasarısında ruhsat teminatlarının yıllık harcın %0.3’ü yerine %1 üzerinden hesaplanması ile 10.000 TL taban teminat bedeli öngörülmüştür. Yani ruhsat teminatları 3.3 kat artıyor. Artış nedeninin de “çantacılığı” önlemek olduğu ifade ediliyor. Peki o zaman işletme ruhsatlarının teminatları neden artırılıyor? “Çantacı” ifadesini sevmem ancak sektörü temsil edenler de bu ifadeyi kullanıyorlar, hoşlanmasam da ben de kullanacağım. “Çantacılık” diye bir “arama ruhsat pazarı” neden oluştu? Hiç araştırdınız mı? Ben araştırdım.
Çantacılığa ortam yaratan MİGEM’in ta kendisidir. Mevcut Kanunda arama ruhsat süresi 3 yıldır. Yapılmış arama çalışması için sürenin yeteri olmaması durumunda süre 2 yıl daha uzatılacaktı. Peki MİGEM ne yaptı? Bir dilekçe verenin süresini 5 yıla çıkarttı. MİGEM son 5 yılda
Maden Kanunun verdiği görevi yerine getirmiş olsaydı şu anda arama ruhsat sayısı 35.000 yerine 7.500’ü geçmez, çoğu ruhsat hiç arama yapılmadığı için 3 yılın sonunda terk ya da iptal edilirdi. Ve sonrası, “görünür rezerv” kavramı 5177 sayılı Kanun ile neden getirildi zannediyorsunuz?
Diğer taraftan bir önceki Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı “arama ruhsat sayısını” başarı olarak göstermedi mi? Şimdi ne oldu, iktidar değişti de arama ruhsat sayılarının fazla olmasından İdare rahatsız mı oluyor?
İdare’ye çantacılara engel olmaları için birkaç önerim olacak;
1-Önce MİGEM Kanunun verdiği görevi tam yapmalı arama yapmayanların 3 yıllık arama ruhsat süresini bir dilekçe ile 5 yıla çıkartılmamalı, “görünür rezerv”in ne anlama geldiği, bu kavramın kanuna neden konulduğunu öğrenmelidirler.
2-Arama ruhsat devirlerinden yüksek harç alınabilir, arama ruhsat devirlerini kanun ile yasaklanabilirdi.
3-Arama Ruhsatı teminatları artırılabilir, zaten artırıldı da. Çantacıları önlemek için Tasarıda teminatların artırılması yeterli görülmemiş ki bir önlem daha alınmış. Daha önce yazmıştım “Yeni bir kazık mı?” diye, aynen öyle, okumayanlar okusun. Tasarı ile “ön arama dönemi”, peşinden “genel arama dönemi”, sonrası “detay arama dönemi” geliyor. Her defasında bir “rapor” ile MİGEM’de sınava gireceksiniz ki bir üst arama sınıfına geçebilesiniz. Ayrıca aramada ne kadar para harcadınız onu da ortaya koyacaksınız. Hani MİGEM’in personeli 3 yıllık arama ruhsat raporlarını inceledikten sonra çoook boş zamanları olduğundan yeni iş arıyorlardı ya, aradıklarını buldular. Bu maddenin destekleyicileri de Sektördeki bazı kişilerle Madencilik Faaliyetleri İzin Yönetmeliğinin iptali için 21.06.2005 tarihinde Danıştay’a dava açmış Jeoloji Mühendisleri Odası. Kısaca gereksiz bürokrasi, içi boş raporların sunulduğu, tam karşılığı olmasa da, “Ön İşletme Ruhsatı Dönemine” geri dönüş söz konusu. Komisyon çalışmalarında Jeoloji Mühendisleri Odası kendi meslektaşlarına Kanunda yer bulma amacıyla, sanki başka amaçları yokmuş, İdare ile uyum içinde, ülke madenciliğini umursamıyorlarmış izlenimi verdi. Acaba bu Odanın “Yönetim Kurulu” değişti mi diye düşündüm. Malum artık Oda seçimlerinde alternatifler gündeme geliyor. Madenci derneklerinden bahsetmiyorum, madenci o artık eski madenci değil, Devletin yaptığı haksızlıkları artık kabullenmiyor, uyandı, hakkını artık yargıda arıyor. Merak ederseniz MİGEM’e sorun kaç dava ile uğraşıyor. Artık madenci altına imza atan mühendisten, raporun içeriğinin hesabını sorabilecek bilinçte. Bu arkadaşlarımı uyarmakta yarar görmekteyim; bu ülkenin madencilik gemisi batarsa hep beraber boğuluruz.
Bir de Devlet hakkı ile ilgili yeni bir düzenleme söz konusu. Başta da söylemiştim ya İdare çok akıllı, madencileri “ölümü gösterip sıtmaya razı etti”. Bu konuda İdareyi gerçekten kutlarım, bu sektörü iyi tanımışlar. Anladığım kadarı ile Devlet hakkında yaklaşım ocak başı satış bedelinin hesaplanmasında “ocak maliyeti” kavramı yerine maliyetlerin fatura satış bedelinden geriye doğru masrafları çıkararak hesaplama esasına dayandırılmış. Bir de yeni düzenleme ile madencilerin eskiden olduğundan daha az devlet hakkı ödeyecekleri ifade edildi. Bir madenci çıkıp da “o zaman bu düzenlemeyi neden yaptınız? Biz az devlet hakkı ödemek istemiyoruz, mevcut düzenlemeye razıyız” demedi. Değerli madenci arkadaşlarım; siz bu ülkede ömrünüz boyunca devletin aldığı bedeli hiç azalttığını gördünüz mü?
Tasarıda bazı madenlerin devlet hakkının yarısının yarısı gibi ifadeler var, onlar da uygulamanın dekoru gibi geldi bana. Bu konuda İdareyi uyarayım, bundan sonra daha az devlet hakkı ödemenin yolu “pazarlama firmaları” kurmak olacaktır. Gelin yol yakınken bu düzenlemeden vazgeçin, mevcut hükümetin 2004’deki yaklaşımına uygun olarak madencilik sektörünü istihdam ve katma değer yaratan bir sektör olarak görün. Devletin delik bohçasını yamamak için devlet hakkını artırmak yerine madencilik sektörünün sorunlarını çözüp sektörün önünü açın.
Bir de diğer mevzuattan kaynaklar sorunlar var. Bakanlık yetkilileri konuşurken inanın içim yandı. TBMM çatısı altında bizi bizim idare etmediğimizi, uluslararası anlaşmaların, sözleşmelerin, AB yasalarının Anayasamızın da üstünde olduğunu duymak insanı incitiyor. Diğer bakanlık elemanlarının "süslü laflarına" bakılırsa bu Tasarı ile madencilerin çalışma alanlarının daha da kısıtlanacak, gerekli izinlerin alınmasının daha da zorlaşacaktır.
İdareye 8.Mart.2010 da yazdığım” ÖNERİLER!” başlıklı yazıma göz atmalarını tavsiye ederim. Belki geri kalan önerilerimi de uygularlar da bu sektör uyanır. Madeni ve ruhsatı olmayan biri olarak, İdare istediği yasayı çıkarabilir, beni fazla ilgilendirmiyor. Madenciden istediği kadar da devlet hakkı alabilir, alsınlar da, hak ediyorlar, alınanlar belki bizim de emeklilik maaşımıza yansır.
Yeni tasarı madencilik sektörüne hayırlı olsun. İnşallah memnun olmadıkları için, sahip çıkmadıkları 5177 sayılı yasayı aramazlar.
--
Aracısız ve ücretsiz ilan portalı
(Maden Müh iş ilanları+Madencilikle ilgili tüm ilanlar)
Madencilerin internette buluşma noktası
Abdullah AKÖZEL
Maden Yük.Mühendisi
0506 427 42 22 aakozel@gmail.com
www.madenilan.com (Aracısız ve ücretsiz madencilik ilan portalı)
Grubun sahibiyle iletişim:Maden Yük.Müh. Abdullah AKÖZEL. aakozel@gmail.com 0506 427 42 22
Bu mesajı Google Grupları "MADENCİYİZTR" grubu.na üye olduğunuzdan aldınız.
Bu gruba posta göndermek için , mail atın : madenciyiztr@googlegroups.com
Bu gruba üyeliğinizi sonlandırmak için şu adrese e-posta gönderin:
madenciyiztr+unsubscribe@googlegroups.com
Daha fazla seçenek için,
http://groups.google.com.tr/group/madenciyiztr?hl=tr adresinde bu grubu
ziyaret ediniz.